Św. Jan z Dukli urodził się około roku 1414 w małej miejscowości Dukla, położonej niedaleko Krosna, w rodzinie mieszczańskiej – prawdopodobnie Jana i Katarzyny Dźwigów. Chociaż nie znamy wielu szczegółów z jego dzieciństwa, z przekazów wynika, że uczył się prawdopodobnie w miejscowej szkole parafialnej albo w Krośnie, a tradycje mówią też o jego studiach w Krakowie – choć to dopiero późniejsze legendy.
Św. Jan z Dukli. Kim był?
W młodym wieku wstąpił do zakonu – początkowo do Franciszkanów Konwentualnych. W Krośnie, a następnie we Lwowie, pracował jako kaznodzieja, spowiednik i przełożony.
Przez ponad 25 lat pełnił ważne funkcje zakonne: był gwardianem i kustoszem lwowskiej prowincji. W 1463 r. przeszedł do bardziej surowego zakonu bernardynów we Lwowie, co odzwierciedlało jego pragnienie prostoty i pokory.
Jako zakonnik był znany z gorliwości. Nawet gdy stracił wzrok i miał problemy z nogami, nadal prowadził spowiedzi, głosił kazania i pomagał innym. Wierni cenią go za niezwykłą cierpliwość, pracowitość oraz pogodny, oddany Bogu charakter. Zmarł 29 września 1484 roku we Lwowie i został pochowany w tamtejszym klasztorze bernardynów.
Św. Jan z Dukli. Patron, który wyprosi wszystko
Jan z Dukli słynął z głębokiej modlitwy. Znany był z tego, że potrafił długo kontemplować w milczeniu, również nocą, sięgając duchowo poza doczesność. Jego postawa – wyciszenie, skupienie i prostota – przyciągała ludzi spragnionych ukojenia i duchowej głębi.
Mimo chorób, Jan nie przerywał posługi: prowadził spowiedzi, głosił kazania, troszczył się o potrzebujących. W świadomości wiernych był nie tylko przykładem świętego życia, ale i bliskim im duchowym przewodnikiem.
Już po jego śmierci, w drugiej połowie XVI wieku, przy jego grobie zaczęto przypisywać cudowne zdarzenia. Najbardziej znana legenda mówi, że podczas najazdu Kozaków i Tatarów nad Lwów – ujrzano go modlącego się w obłokach nad miastem, co przestraszyło najeźdźców i uratowało mieszkańców.
Przy grobie odbywały się procesje dziękczynne, a miasto stawiało mu wota – m.in. marmurowy posąg i srebrną tablicę z płaskorzeźbą przedstawiającą jego postać.
Jego grób był celem pielgrzymek nie tylko katolików, ale i prawosławnych czy Ormian zamieszkujących Lwów. W 1733 roku Jan został beatyfikowany przez papieża Klemensa XII, natomiast papież Paweł VI kanonizował go 10 czerwca 1977 roku.
8 lipca wspominamy świętego. Wyrusz jego śladami
W Kościele katolickim św. Jan z Dukli jest wspominany 8 lipca – to jego główny dzień liturgiczny, obowiązkowy w archidiecezji przemyskiej. Wyjątkowo można także przywoływać jego pamięć 29 września – w dzień śmierci, chociaż ten dzień nie jest liturgicznie obowiązkowy.
Chcąc uczcić wspomnienie św. Jana, można wybrać się do Dukli – miasteczka, w którym się urodził, albo do sanktuarium w Rzeszowie, gdzie obecnie spoczywają jego relikwie. Spacer po Dukli pozwala zobaczyć miejsca związane z jego dzieciństwem – średniowieczny układ ulic, okolice klasztoru.
Św. Jan był praktyczny i pomocny. Dla upamiętnienia go, można tego dnia poświęcić chwilę na dobrą rzecz – odwiedzić kogoś starszego, wolontariat albo nawet drobny gest – np. zakup ciastka czy kwiatka.