1 października 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny. To rozwiązanie, które ma na celu zwiększenie poziomu recyklingu i zmniejszenie ilości odpadów trafiających na wysypiska. Choć większość Polaków deklaruje poparcie dla tego pomysłu, pojawiają się również obawy dotyczące jego praktycznego funkcjonowania.
Polacy popierają system kaucyjny, ale nie do końca go rozumieją
Z badań przeprowadzonych przez Interzero wynika, że 77% Polaków wie o nadchodzących zmianach, ale tylko co trzeci potrafi poprawnie opisać zasady funkcjonowania systemu kaucyjnego. Wiele osób błędnie zakłada, że przed oddaniem butelki do zwrotu będzie trzeba ją zgniatać, odrywać nakrętkę lub usuwać etykietę.
Co ciekawe, największe poparcie dla systemu wyrażają osoby powyżej 50. roku życia, natomiast młodsze pokolenie nie jest nim szczególnie zainteresowane. Może to wynikać z mniejszej świadomości ekologicznej lub z obawy przed dodatkowymi obowiązkami związanymi ze zwrotem opakowań.
Obawy konsumentów dotyczące nowego systemu
Wprowadzenie systemu kaucyjnego nie jest wolne od kontrowersji. Wśród najczęstszych obaw Polaków znajdują się:
-
brak możliwości zwrotu opakowań w każdym sklepie (42% badanych),
-
konieczność okazania paragonu, choć system ma być bezparagonowy (41%),
-
duża odległość do najbliższego punktu zwrotu (41%),
-
brak miejsca na przechowywanie opakowań przed ich oddaniem (20%).
Jednak eksperci uspokajają, że wprowadzenie kaucji nie wpłynie znacząco na codzienne nawyki konsumentów. Zwrot opakowań będzie można realizować podczas codziennych zakupów, co zmniejszy konieczność przechowywania dużej liczby pustych butelek czy puszek w domu.
Jakie opakowania obejmie system kaucyjny?
System kaucyjny w Polsce obejmie:
-
szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra – kaucja 1 zł,
-
plastikowe butelki jednorazowe (PET) do 3 litrów – kaucja 50 gr,
-
metalowe puszki do 1 litra – kaucja 50 gr.
Warto dodać, że z czasem wysokość kaucji może wzrosnąć, aby jeszcze bardziej zachęcić konsumentów do zwrotu opakowań.
Nie wszystkie opakowania od razu trafią do systemu
Na początku funkcjonowania systemu mogą pojawić się pewne problemy. Nie wszystkie butelki i puszki będą objęte kaucją od pierwszego dnia, ponieważ konieczne będzie stopniowe wprowadzanie odpowiednich oznaczeń na opakowaniach. Może to spowodować pewne zamieszanie wśród konsumentów, którzy będą chcieli oddać nieoznakowane opakowania, lecz nie otrzymają za nie zwrotu kaucji.
Eksperci podkreślają, że kluczowe jest odpowiednie oznakowanie produktów i edukacja konsumentów, aby uniknąć frustracji i nieporozumień.
Czy system kaucyjny zmieni nasze nawyki?
Wprowadzenie kaucji za opakowania ma przede wszystkim zachęcić Polaków do ich zwrotu i ponownego wykorzystania. W krajach, gdzie podobne systemy funkcjonują od lat, skuteczność recyklingu znacząco wzrosła. Na przykład w Niemczech odzyskuje się ponad 90% plastikowych butelek i puszek, co pokazuje, że odpowiednio wdrożony system może przynieść realne korzyści dla środowiska.
Dodatkowo, nowe przepisy zakładają, że w każdej gminie musi powstać przynajmniej jeden punkt zbiórki opakowań, co ma ułatwić ich zwrot mieszkańcom mniejszych miejscowości.
Kiedy system zacznie działać w pełni?
Mimo że oficjalna data startu systemu kaucyjnego to 1 października 2025 roku, eksperci przewidują, że pełne wdrożenie potrwa dłużej. Istnieje obawa, że niektórzy producenci mogą unikać obowiązku wprowadzania oznakowanych opakowań, ponieważ kary za niewprowadzenie systemu na początku są stosunkowo niskie.
Prawdopodobnie dopiero w 2026 roku system będzie działał sprawnie i na szeroką skalę.
System kaucyjny w Polsce to krok w stronę bardziej ekologicznego podejścia do recyklingu i ograniczenia ilości odpadów. Choć wprowadzenie nowego rozwiązania budzi pewne obawy, większość Polaków popiera tę inicjatywę. W pierwszych miesiącach mogą pojawić się trudności, ale z czasem konsumenci powinni przyzwyczaić się do nowego sposobu gospodarowania odpadami.
Ważne jest, aby świadomie podchodzić do zmian i zapoznać się z zasadami działania systemu, by uniknąć niepotrzebnych problemów przy zwrocie opakowań.