Rodacy znajdą w nim informacje na temat tego, co robić na wypadek klęsk żywiołowych i zagrożeń hybrydowych.
To nie pierwszy tego typu dokument w Europie – podobne działania wdrożyła już m.in. Szwecja. Polska inicjatywa opiera się na aktualnym poradniku „Bądź gotowy”, dostępnym już dziś w sieci, jednak planowana wersja drukowana ma być bardziej przystępna, z dodatkami skierowanymi m.in. do dzieci.
Strzelanina, skażenie, okupacja. Nowe wytyczne dla obywateli od MSWiA
„To ma być poradnik, nie straszownik. Chodzi o pokazanie w sposób przystępny, jak radzić sobie w sytuacjach różnych zagrożeń” – tłumaczył przed kilkoma dniami Robert Klonowski, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA.
Dokument, którego dystrybucję zaplanowano na najbliższe miesiące, zostanie wysłany do obywateli pocztą tradycyjną, ale będzie również dostępny w wersji cyfrowej – w kilku językach, m.in. angielskim i ukraińskim. Dla najmłodszych przewidziano uproszczoną broszurę z dostosowanym językiem i formą graficzną.
Szwedzki i norweski ślad
Wiceszef MSWiA Wiesław Leśniakiewicz przypomniał na antenie Radia ZET, że podstawą nowego poradnika jest już dostępna publikacja „Bądź gotowy”. Jednak dokument, który trafi do obywateli, będzie rozszerzony o doświadczenia państw skandynawskich, zwłaszcza Szwecji i Norwegii.
„Dodane zostaną do niego 'spostrzeżenia’ norweskie i szwedzkie” – podkreślił Leśniakiewicz. Szwedzi już pod koniec 2023 roku rozesłali podobny materiał do wszystkich swoich obywateli.
Nowoczesność i dostępność – także offline
Równolegle z papierową wersją poradnika rząd planuje uruchomienie aplikacji mobilnej, która – co istotne – będzie działała w trybie offline. Ma to kluczowe znaczenie w sytuacjach, w których dostęp do internetu lub sieci komórkowej jest ograniczony lub całkowicie przerwany. Aplikacja ma umożliwić szybki dostęp do najważniejszych procedur, map ewakuacyjnych, alarmów czy kontaktów do służb.
Komunikacja w czasie kryzysu
Jednym z kluczowych zagadnień poruszonych w publikacji jest sposób komunikacji podczas wojny lub katastrofy.
„Jeśli chcesz ich poinformować o tym, że jesteś bezpieczny – wyślij SMS” – czytamy w poradniku.
Odradza się dzwonienie do bliskich, ponieważ przeciążenie sieci może uniemożliwić skuteczne działanie służb ratunkowych. Ostrzeżenia mają być przekazywane za pomocą syren, mediów masowego przekazu, dzwonów kościelnych, megafonów i komunikatów głosowych.
Co robić w czasie alarmu?
W przypadku ogłoszenia alarmu należy natychmiast przerwać pracę, odciąć dopływ gazu i prądu, a następnie włączyć radio i ustawić je na lokalną stację.
Zaleca się śledzenie informacji publikowanych przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB). Gdy alarm zostanie odwołany – co zostanie zasygnalizowane trzyminutowym ciągłym dźwiękiem syren – należy przewietrzyć pomieszczenia i uzupełnić zapasy materiałów do uszczelniania drzwi i okien.
Zestaw ewakuacyjny – nie tylko w domu
Kolejnym istotnym elementem jest przygotowanie zestawu ewakuacyjnego. Każdy domownik powinien mieć „oddzielny, gotowy do zarzucenia na ramię plecak” zawierający najpotrzebniejsze przedmioty. Co ważne, takie plecaki powinny być przygotowane nie tylko w domu, ale również w miejscu pracy oraz w samochodzie.
Do każdego z nich należy dołączyć kartkę z nazwiskiem i adresem właściciela. W publikacji zamieszczono także wskazówki dotyczące ubioru, zabezpieczenia domu przed opuszczeniem i sposobu podróżowania podczas ewakuacji.
Strzelanina, atak, sytuacja zakładnicza – jak przetrwać?
Poradnik instruuje także, jak zachować się w przypadku aktywnego zagrożenia – strzelaniny, napadu lub ataku terrorystycznego. Zaleca się ucieczkę z linii strzału, ukrycie się, wyciszenie telefonu i zgaszenie światła. W sytuacji ostatecznej, jeśli ucieczka i kryjówka nie są możliwe, trzeba podjąć walkę.
„Jeżeli ucieczka i kryjówka nie zdały egzaminu – walcz. Wykorzystaj wszystkie swoje atuty. Nie bój się zranić napastnika – to on jest 'tym złym’. Twoja bierność może zadecydować o życiu wielu innych osób”.
W przypadku uwięzienia w sytuacji zakładniczej poradnik radzi zachować spokój i skupić się na jednym celu: przetrwaniu.
„Masz jeden cel – przeżyć. Zaakceptuj sytuację, w której się znalazłeś i przygotuj na czekanie. Nie denerwuj się i nie wpadaj w panikę. Najgorsze jest pierwsze 45 minut”.
Skażenie, atak chemiczny, brak prądu – co robić?
Dokument zawiera również wskazówki dotyczące działania podczas skażeń chemicznych, biologicznych i radiacyjnych. W razie takiego zagrożenia należy schronić się w najbliższym budynku, najlepiej w piwnicy, schronie lub metrze, i oddalić się od zewnętrznych ścian.
„Opanuj emocje i nie panikuj – ograniczysz niepotrzebne zużycie powietrza zamkniętym pomieszczeniu”.
Nie zabrakło także informacji na temat postępowania w razie braku energii elektrycznej, obecności uzbrojonych grup czy nawet tymczasowej okupacji terytorium przez obce siły. Poradnik podpowiada, jak odnaleźć się w tak dramatycznych realiach i chronić siebie oraz bliskich.
Lista kontrolna, numer alarmowy
Na końcu poradnika znajduje się lista kontrolna najpotrzebniejszych przedmiotów, które należy spakować do plecaka ewakuacyjnego, oraz instrukcja udzielania pierwszej pomocy. Wskazano również miejsce na zapisanie najważniejszych numerów telefonów – nie tylko alarmowych, ale także kontaktów do członków rodziny i sąsiadów.
Choć dla wielu obywateli tematyka ta może wydawać się abstrakcyjna lub niepokojąca, inicjatywa MSWiA wpisuje się w szerszy europejski trend budowania odporności społeczeństwa na różnego rodzaju zagrożenia.
Jak zauważył prof. Tomas Ries ze Szwedzkiej Narodowej Akademii Obrony: „W sytuacji coraz większych napięć geopolitycznych każdy obywatel musi wiedzieć, jak się zachować, gdy zabraknie struktur państwa – choćby na chwilę”.
Publikacja, aplikacja i działania informacyjne mają wspólnie zwiększyć poczucie bezpieczeństwa Polaków, nie przez wzbudzanie lęku, lecz przez rzetelne przygotowanie do potencjalnych trudnych sytuacji.
Poradnik „Bądź gotowy” można pobrać pod tym linkiem.
Czytaj też:
225 dni czekania na pierwszą wizytę onkologiczną. „Niepokojące dane”Czytaj też:
Zabezpiecz wodę, jedzenie i leki na 72 godziny. To apel UE
