Na stanowisku paleontologicznym w Krasiejowie badania trwają już od ponad dwóch dekad. Wciąż jednak odkrywane i opisywane są nowe znaleziska oraz nieznane wcześniej fakty na temat życia sprzed 225 milionów lat. Wśród najliczniejszych skamieniałości z Krasiejowa znajdują się szczątki płazów z rodzaju Metoposaurus – odległych kuzynów dzisiejszych żab i salamander, ale o rozmiarach zbliżonych do krokodyla.
W najnowszej pracy naukowcy z Uniwersytetu Opolskiego dowodzą, że płazy z rodzaju Metoposaurus cierpiały na różne choroby kręgosłupa. Na ich obecność wskazują zrośnięte pary kręgów. Chrząstka znajdująca się pomiędzy kręgami nie zachowuje się w zapisie kopalnym, dlatego zazwyczaj odnajduje się pojedyncze elementy. W tym przypadku jednak mamy do czynienia ze zrośniętymi kręgami – efektem różnorodnych patologii kręgosłupa.
Płazy z Krasiejowa cierpiały na choroby kręgosłupa
Pierwszy opisany przypadek to zmiany występujące u dorosłych osobników, u których chrząstka stopniowo ulegała kostnieniu. W różnych okazach widoczne są mniej lub bardziej zaawansowane etapy tego procesu. Kręgi łączą się nieregularnymi przerostami kostnymi, a w końcowej fazie całkowicie zlewają się w jednolitą strukturę z wyraźnym wypukłym grzbietem.
Czaszka metepozaura, fot. Uniwersytet Opolski
Oprócz zmian postępujących wraz z wiekiem, badacze opisali także przypadki chorób, które dotykały metopozaury już na wczesnym etapie życia. Zrośnięte pierwsze kręgi szyjne – dźwigacz i obrotnik – połączone są gładką, równą powierzchnią, bez śladów stopniowego zarastania. Najprawdopodobniej jest to efekt nieprawidłowego podziału we wczesnym etapie rozwoju zarodkowego, a nie schorzenia nabytego.
Pierwsze takie badania
Jeszcze inny przypadek dotyczy prawidłowo wykształconego kręgu zrośniętego z kolejnym, który rozwinął się tylko częściowo. Skutkiem takiej asymetrii była skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa.
Patologiczne kręgi, fot. Uniwersytet Opolski
To pierwsze tak szczegółowe badanie schorzeń kręgosłupa u kopalnych płazów z późnego triasu, rzucające nowe światło na ich biologię i rozwój. Skolioza była już wcześniej znana u prehistorycznych płazów z innych stanowisk. Spondyloartropatia (zarastanie chrząstki tkanką kostną) została rozpoznana w tym badaniu po raz pierwszy. To również jedno z najstarszych znanych znalezisk tego na świecie. Z kolei przypadek nieprawidłowego podziału pierwszych kręgów szyjnych to zdecydowanie najstarszy taki przypadek w całym zapisie kopalnym (wcześniejsze doniesienia dotyczyły ssaków z czasów historycznych).
Źródło i fot.: Uniwersytet Opolski